Historia miasta Warty

   Nazwa Miasta Warty pochodzi od nazwy rzeki Warty. Największy polski dziejopisarz średniowieczny , Jan Długosz, tak pisze: ,,Trzecia rzeka Polaków - Warta, od której i miasto Warta nazwę bierze". Nazwa miasta była znana już w czasach panowania Mieszka I. Z kroniki Thietmara można dowiedzieć się, że w 972 r. Mieszko I płacił trybut cesarzowi "aż po Wartę" (Vurta).
  Początkowo zaistniała osada rolnicza, jednak korzystna lokalizacja w pobliżu szlaków handlowych oraz korzystne warynki klimatyczno-glebowe przyczyniły się do szybkiego rozwoju miasta. Przebiegał tu szlak solny z Bochni do Kalisza oraz trakt łączący Śląsk poprzez Kalisz z Mazowszem. W roku 1255 dokonano lokalizacji miasta  na prawie niemieckim. W 1331 r. Warta została doszczętnie spalona przez wyprawę krzyżacką. W 1465 miasto ponownie padło ofiarą pożaru a od 1482 r. w mieście zapanowała zaraza trwająca kilkanaście lat. W 1507 r. miasto płonie po raz kolejny. Pomimo tych klęsk miasto rozwija się. O bogactwie ówczesnej Warty świadczyć może fakt udzielenia królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi bardzo wysokiej pożyczki i wystawienia oddziału piechoty na wojnę z Zakonem Krzyżackim. W tym też czasie w rejonie Warty występowało znaczne zaludnienie, prawie najwyższe w Polsce.W 1467 r. założono klasztor Bernardynów istniejący do dziś i mający znaczny wpływ na życie kulturalne i duchowe Warty.
   Miasto chwilowo podupadło w okresie wojen szwedzkich na skutek kontrybucji, zniszczeń wojennych, epidemii i pożarów. Dzięki położeniu w centrum Polski na szlakach handlowych w krótkim czasie odzyskało swą świetność. W Warcie koncentrował się wtedy handel końmi i bydłem. W owym czasie Warta wraz z Sieradzem i Piotrkowem Trybunalskim stanowiły trójkę najsilniejszych miast regionu. Dobrze rozwinęło się również rzemiosło i usługi min. tkactwo, krawiectwo, kuśnierstwo, garbarstwo, kowalstwo, złotnictwo, młynarstwo, ceramika wykonywana również dla najzamożniejszych domów.
   Pozycję swą miasto zaczęło powoli tracić w XVIII w. na skutek ogólnie pogarszającej się sytuacji kraju i dodatkowych lokalnych problemów.  Okres wojen napoleońskich, klęski głodu  i kolejny pożar dalej niszczą miasto utrzymujące się wtedy już praktycznie tylko z rolnictwa. Wiele rodzin wyprowadza się wtedy do dużych miast lub za granicę.
   Z gospodarczego upadku miasto podniosło się dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Wtedy to, większość handlu i rzemiosła była w rękach ludności żydowskiej, która stanowiła prawie połowę ludności. W 1908 r. powstaje Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych istniejący do dziś.
   Druga wojna światowa to dla Warty przede wszystkim okres represji i prześladowań. Okupanci wymordowali całą ludność żydowską ( około 2000 osób ) i wszystkich pacjentów szpitala w Warcie ( 499 osób) . Znaczna część ludności polskiej wywieziona została do Generalnej Guberni lub do Niemiec. Jednocześnie prowadzono intensywne rabunkowe osadnictwo niemieckie. Warta odzyskała niepodległość 20 stycznia 1945 roku. Obecnie Warta jest siedzibą największej terytorialnie gminy powiatu sieradzkiego.